İşten Çıkarılınca Haklarım Nelerdir?

İş hayatında karşılaşılabilecek en zorlu anlardan biri hiç şüphesiz işten çıkarılmaktır. Bu süreçte hem moral olarak zorlu bir dönem başlar hem de “İşten Çıkarılınca Haklarım Nelerdir?” sorusu zihinleri meşgul etmeye başlar. İşten çıkarılma durumunda bilinmesi gerekenler, alınması gereken ilk adımlar, kıdem ve ihbar tazminatı gibi konular, işten çıkarılan çalışanların en doğal haklarından bazılarıdır. Bu blog yazısında, işten çıkarıldığınızda hangi haklara sahip olduğunuz, nasıl bir yol izlemeniz gerektiği ve işsizlik maaşı gibi sosyal güvenlik haklarından nasıl yararlanabileceğiniz detaylarıyla ele alınacaktır. İşten çıkarılınca haklar konusu, size yol gösterici bir rehber niteliğinde olacaktır.

**** İşbu mesleki makale/dilekçe, iş ve gelir elde etme amacı güdülmeksizin, meslektaşlarımıza yardımcı olmak, büromuzun faaliyet gösterdiği alanlar hakkında bilgi vermek, bilimsel çalışmalarımızı yayımlamak amacıyla, özel, somut ve mesleki teknik araştırmalar sonucu, çok fazla emek ve mesai harcanarak, reklam yasağı yönetmeliğinin 6. ve 7. maddeleri gözetilerek bizzat avukatımız tarafından hazırlanmış ve yayımlanmıştır. Lütfen ücretli avukatlık hizmeti almak, danışmak ve bilgi almak için şahsi avukatınıza ulaşınız.

İşten Çıkarılma Durumunda Bilinmesi Gerekenler

İşten çıkarılma, çalışanlar için zor bir süreç olabilir. Bu süreçte, “İşten Çıkarılınca Haklar” konusuyla ilgili bilinçli olmak, haklarınızı koruma altına almanızı sağlar. İşverenin, işten çıkarmanın yasal gerekliliklerine uygun davranıp davranmadığını anlamak önemlidir.

İşten çıkarılma anında bilinmesi gereken temel haklar şunlardır:

• Kıdem Tazminatı: İş sözleşmesi belirli bir süreden sonra işveren tarafından sonlandırılan çalışanların hak edebileceği bir tazminattır.
• İhbar Tazminatı: İşverenin, çalışanı belirli bir süre önceden haberdar etmeden işten çıkarması durumunda, çalışana ödenmesi gereken tazminattır.
• İşsizlik Maaşı: İşten haksız yere çıkarıldığınıza dair kanıtlarınız varsa, işsizlik maaşı alma hakkınız olabilir.
• Sağlık Sigortası: İşten çıkarılmanız sağlık sigortanızı etkileyebilir. Çalışmadığınız dönemlerde de sigortanızın devam etmesi için yapılması gerekenler vardır.
• İşe İade Davası: İşten çıkarılmanın haksız olduğuna inanıyorsanız, işe iade davası açabilirsiniz.

Netice itibarıyla, “İşten Çıkarılınca Haklar” başlığı altında, işten çıkarılmanın getirdiği her durumu ayrıntılı bir şekilde değerlendirerek, yasal süreci bilinçli bir şekilde yönetmek büyük önem taşımaktadır. Bu bilgiler ışığında, haklarınız konusunda daha bilinçli adımlar atabilir ve olası mağduriyetlerin önüne geçebilirsiniz.

İşten Çıkarıldıktan Sonra Yapılması Gereken İlk Adımlar

İşten çıkarılma süreci, çoğu zaman beklenmedik ve stresli bir durum olabilir. Ancak, bu zorlu süreçte neler yapılması gerektiğini bilmek, haklarınızı korumanıza ve geleceğiniz için doğru adımları atmanıza yardımcı olur. İşten çıkarıldıktan sonra atılacak ilk adımlar, “İşten Çıkarılınca Haklar” konusunda bilgi sahibi olmanızı sağlar.

1. 
   

   Tazminat Haklarınızı Öğrenin: İşten çıkarılmanın ardından, kıdem ve ihbar tazminatı gibi haklarınızın olup olmadığını kontrol edin. Bu haklar, genelde çalışma süresi ve şirket içi koşullara bağlı olarak değişiklik gösterir.

   
   
2. 
   

   İşsizlik Sigortası İçin Başvurun: İşten çıkarıldıktan sonra ilk yapmanız gerekenlerden biri de işsizlik sigortası için başvurudur. İşsizlik maaşı, siz yeni bir iş bulana kadar finansal destek sağlayabilir.

   
   
3. 
   

   Hukuki Destek Alın: “İşten Çıkarılınca Haklar” konusunda hukuki destek almak, haklarınızı tam olarak anlamanıza ve gerektiğinde korumanıza yardımcı olur. Özellikle işe iade davası gibi konularda profesyonel destek önemlidir.

   
   

Bu süreçte, bilinçli ve sakin bir şekilde hareket etmek, haklarınızın farkında olmak ve gereken yerlerde profesyonel yardım almak önemlidir. İşten çıkarılma durumunda haklarınızı bilmek, bu zorlu süreci daha sağlıklı yönetmenize olanak tanır.

Kıdem Tazminatı Nedir ve Nasıl Hesaplanır?

Kıdem tazminatı, işçinin işten çıkarılması durumunda, belirli koşullar altında işveren tarafından işçiye ödenen tazminattır. İşten çıkarılınca haklar konusu ilk sırada olan bu tazminatın hesaplanması ve şartları, işçiler tarafından iyi anlaşılmalıdır.

Öncelikle, işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için en az 1 yıl süreyle çalışmış olması gereklidir. Kıdem tazminatının hesaplanmasında ise işçinin son brüt maaşı, çalışma süresi ve yasal düzenlemelere göre belirlenen günlük kazanç üzerinden yapılan hesaplamalar dikkate alınır.

Kıdem tazminatının hesaplanmasını örnek üzerinden gösterelim:

• İşçinin aylık brüt maaşı: 4.000 TL
• Toplam çalışma süresi: 5 yıl
• Günlük brüt kazanç: 4.000 TL / 30 = 133,33 TL
• Kıdem tazminatı: 133,33 TL x 365 x 5 = 24.333,25 TL

Burada dikkat edilmesi gereken, işten çıkarılınca haklar kapsamında işçinin neden çıkarıldığıdır. Kıdem tazminatı hakkı, işçinin kendi isteği dışında ya da haklı bir neden olmadan işveren tarafından işten çıkarılması durumunda geçerli olur.

Bu bilgiler ışığında, işten çıkarılınca haklarınızı iyi bilmek ve gerekli hesaplamaları yapmak, haklarınızı tam anlamıyla korumanıza olanak tanır. Bu nedenle, işten çıkarıldığınızda öncelikle bu temel haklarınızı gözden geçirerek işlemlerinize başlamanız önemlidir.

İhbar Tazminatı ve Hak Edilme Şartları

İşten çıkarılınca haklar içinde önemli bir yere sahip olan ihbar tazminatı, işveren tarafından iş akdinin sona erdirilmesi durumunda çalışana ödenmesi gereken bir tazminattır. Bu tazminat, işten çıkarılma bildiriminin yasal süreler içinde yapılmaması durumunda söz konusu olur. İşten çıkarılınca haklar arasında yer alan bu ödeme, işçinin yeni bir iş bulma sürecindeki geçiş dönemini kolaylaştırmayı hedefler.

İhbar tazminatı hak edilme şartları şu şekildedir:

• Çalışanın en az bir yıllık süreyle aynı işveren altında çalışıyor olması gerekir.
• İş akdinin işveren tarafından feshedilmesi durumunda, işverenin çıkışı yasal bildirim süresi öncesinde yapmış olması gerekir.

İhbar süreleri ise çalışanın kıdeme göre değişiklik gösterir:

• 6 aydan kısa süreyle çalışmış ise: Bildirim yapılmasına gerek yoktur.
• 6 ay ile 1,5 yıl arasında çalışmış ise: En az 2 hafta önceden bildirim yapılmalıdır.
• 1,5 yıl ile 3 yıl arasında çalışmış ise: En az 4 hafta önceden bildirim yapılmalıdır.
• 3 yıldan fazla çalışmış ise: En az 6 hafta önceden bildirim yapılmalıdır.

Eğer işveren bu süreleri beklemeden iş akdini sonlandırırsa, işçiye ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür. İhbar tazminatının miktarı, çalışanın günlük veya aylık brüt ücreti üzerinden hesaplanır ve ihbar süresine eşit sayıda günlük ücret kadar tazminat ödenmesi gerekmektedir. İşten çıkarılınca haklar dahilinde, ihbar tazminatı, işten çıkarıldığınızda sizin lehinize olan önemli bir haktır ve mevcut çalışma koşullarınıza göre farklılık gösterebilir.

İşsizlik Maaşı Almaya Hak Kazanma Koşulları

İşten çıkarılınca haklar arasında özellikle önem taşıyanlardan biri de işsizlik maaşıdır. Bu maaş, işten çıkarılan kişilerin geçici bir süre için maddi destek almasını sağlar. Ancak, işsizlik maaşı alabilmek için birtakım koşulların sağlanması gerekmektedir. Bu koşullar:

• Son 3 yıl içinde en az 600 gün sigorta primi yatırılmış olması,
• İşten çıkarılmadan önceki son 120 gün boyunca kesintisiz olarak çalışılmış olması,
• İşten ayrılış nedeninin kendi isteği dışında olması (istifa, disiplinsiz davranışlar gibi sebeplerle işten çıkarılmak işsizlik maaşı alınmasını engeller).

İşten çıkarılınca haklar konusunda bilinmesi gerekenler arasında, işsizlik maaşı başvurusu için İŞKUR’a şahsen veya elektronik ortamda başvuruda bulunulması gerektiği yer alır. Başvuru yapıldıktan sonra, İŞKUR tarafından başvurunun kabul edilip edilmediği değerlendirilir ve maaşın ne kadar süreyle alınabileceği belirlenir.

İşten çıkarılınca haklar kapsamında işsizlik maaşının süresi ve miktarı, kişinin çalışma süresine ve önceki 4 aylık ortalama brüt kazancına göre değişiklik gösterir. Ancak, genel olarak, işsizlik maaşı almaya hak kazanan bir kişiye en fazla 10 ay süreyle maaş ödemesi yapılabilmektedir.

İşten çıkarıldıktan sonra işsizlik maaşı alma sürecinde doğru adımların atılması, maddi destekten yararlanılmasını kolaylaştırır. Bu yüzden, işsizlik maaşı koşulları ve işlemler hakkında detaylı bilgi edinmek, işten çıkarılınca haklar konusunda atılacak ilk adımlardan biri olmalıdır.

Çalışan Hakları ve İşe İade Davası

İşten çıkarıldığınızda sahip olduğunuz haklardan biri de, belli koşullar altında işe iade davası açma hakkıdır. İşten Çıkarılınca Haklar kavramı, sadece maddi anlamda tazminatlardan ibaret değildir; işinizin geri iadesi gibi önemli bir hakkı da içerir. İşe iade davası, işveren tarafından haksız yere veya geçerli bir neden olmaksızın işten çıkarıldığını düşünen çalışanların başvurabileceği yasal bir süreçtir.

İşe İade Davası Açma Koşulları

• İş yerinizde 30 veya daha fazla çalışanın bulunması,
• İş sözleşmenizin altı aydan uzun süreli olması,
• Çalışanın işten kendi kusuru dışında bir nedenden ötürü çıkarılmış olması, gerekmektedir.

İşe İade Davasının Sonuçları

İşe iade davası lehinize sonuçlandığında, işveren sizin işe geri alınmanızı sağlamak zorundadır. Eğer işveren bu karara uymazsa, dört aylık maaş tutarında tazminat ödemek zorunda kalacaktır. Ayrıca, işe başlama tarihinizden itibaren en fazla dört aya kadar olan süre için de ücretiniz ve diğer haklarınız ödenir.

İşten Çıkarılınca Haklar konusunda bilinçli olmak, sizin lehinize sonuçlanabilecek birçok durumda avukatlık hizmeti alarak hakkınızı aramanıza olanak sağlar. İşe iade davası, çoğu zaman çıkarıldığınız işi geri almanın yanı sıra, mesleki itibarınızı korumanın ve maddi kayıplarınızı telafi etmenin de bir yoludur.

Bu süreçte, işten çıkarılmanın verdiği duygusal baskının üstesinden gelip, haklarınızı korumak için hızlı ve etkili adımlar atmak önemlidir. İşten Çıkarılınca Haklar konusunda bilgili olmak ve doğru zamanda doğru hamleleri yapmak, size uzun vadede büyük faydalar sağlayabilir.

Sosyal Güvenlik Hakları: Sağlık Sigortası ve Emeklilik

İşten çıkarılınca haklar kapsamında sosyal güvenlik hakları oldukça önemlidir. İşten ayrılma sürecinde, çalışanların çoğunlukla göz ardı ettiği ancak son derece önemli olan sağlık sigortası ve emeklilik hakları, finansal güvenceyi korumak adına dikkate alınması gereken unsurlardır.

• 
  

  Sağlık Sigortası: İşten çıkarıldığınızda sağlık sigortanız, işveren tarafından yapılan son prim ödemesinden itibaren genellikle 10 gün içerisinde sona erer. Ancak, Türkiye’de Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) çerçevesinde, işsiz kaldığınızda ve işsizlik maaşı almaya hak kazandığınız sürece, sağlık sigortanız devam eder. Bu süre zarfında, siz ve bu sigortadan yararlanma hakkı olan aile üyeleriniz, sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edebilirsiniz.

  
  
• 
  

  Emeklilik Hakları: İşten çıkarılınca haklar considerasyonuna dahil olan bir diğer önemli konu da emekliliktir. İşten ayrılma durumunuz emeklilik planlarınızı etkileyebilir. Ancak, ödediğiniz prim gün sayısı emeklilik haklarınızı doğrudan etkiler. İşten çıkarıldığınızda, SGK’ya kayıtlı çalışma süreniz ve ödediğiniz primler, emeklilik hesaplamalarınızda dikkate alınır. İşsizlik süresince ödenen primler, emeklilik gün sayınıza eklenir ve böylece emeklilik haklarınız korunmuş olur.

  
  

İşten çıkarılınca haklar içerisinde yer alan sosyal güvenlik hakları, işten ayrılma sonrası finansal güvencenizi ve geleceğinizi koruma altına alır. İşten çıkarılma durumunda, sağlık sigortası ve emeklilik ile ilgili haklarınız konusunda bilgi sahibi olmak ve gerekli adımları atmak, uzun vadede sizi koruyacak önemli adımlardandır.

Çalışma alanlarımızdan iş hukuku hakkında daha detaylı bilgi için web sitemizi ziyaret edebilirsiniz. 

Sıkça Sorulan Sorular

İşten çıkarıldığımda tazminat almaya hak kazanır mıyım?

Evet, işten haksız bir sebeple veya işvereninizin inisiyatifiyle çıkarıldıysanız kıdem tazminatına hak kazanabilirsiniz. Kıdem tazminatı hakkını kazanabilmeniz için öncelikle en az bir yıl süreyle aynı işverenin yanında çalışmış olmanız gerekmektedir. Ayrıca, iş sözleşmenizin feshedildiği tarihte işvereninize karşı görev ve sorumluluklarınızı yerine getirmiş olmanız, yani ‘haklı bir sebep’ olmadan işten çıkarılmış olmanız gerekmektedir. İş Kanunu’na göre birçok farklı durumda kıdem tazminatı hakkına sahip olabilirsiniz, bu sebeple kesin bilgi almak adına bir iş hukuku uzmanına danışmak en doğrusu olacaktır.

İşsiz kaldığımda İşsizlik Sigortası’ndan yararlanabilir miyim?

İşsizlik sigortası, işsiz kaldığınızda geçici bir süre için maddi destek sağlayan bir sistemdir. Bu sigortadan yararlanabilmek için öncelikle son üç yıl içinde en az 600 gün süreyle işsizlik sigorta primi ödemiş olmanız ve son bir yıl içerisinde kendi isteğinizle veya kusurlu bir hareketiniz sonucu işten ayrılmamış olmanız gerekiyor. İşten çıkış nedeninizin İş-Kur tarafından kabul edilebilir bir gerekçe olması gerekmektedir. Sigortadan yararlanabilmek için işten çıkarıldığınız tarihten itibaren en geç 30 gün içinde Türkiye İş Kurumu’na (İŞKUR) başvurmuş olmanız şarttır.

İş sözleşmem feshedildiğinde kullanmadığım yıllık izinlerim yanar mı?

Hayır, kullanmadığınız yıllık izin haklarınız yanmaz. İşvereniniz, iş sözleşmenizin sona erdirildiği anda, kullanmadığınız yıllık izinler için size izin süresine denk gelen ücreti ödemekle yükümlüdür. İş Süreleri Yönetmeliği uyarınca kullanılmayan izinlerin gün sayısına göre hesaplanan ücret, işten ayrılırken final hesabınıza eklenerek tarafınıza ödenir.

İşten çıkarıldıktan sonra eğer yeni bir iş bulamazsam sağlık sigortam ne olacak?

İşten çıkarıldığınızda sahip olduğunuz Genel Sağlık Sigortası’nın geçerliliği, işten çıkışınızın ardından 10 gün süreyle devam eder. Bu sürenin sonunda, eğer başka bir işte çalışmıyorsanız ve başka bir sosyal güvenlik kapsamında değilseniz, 30 günlük süre içinde bağlı bulunduğunuz Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü’ne ya da Sosyal Güvenlik Merkezi’ne Genel Sağlık Sigortası için başvurmanız gerekir. Kendi adınıza prim ödeyerek Genel Sağlık Sigortası kapsamında sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edebilirsiniz. Aksi halde otomatik olarak sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkını kaybedersiniz. Ancak, işsizlik sigortası almakta olan kişiler bu süre zarfında sağlık yardımlarından yararlanmaya devam ederler.